ما نام چهار تخمه بارها شنیده‌ایم. نام معروف چهارتخمه در کتاب‌ها، عطاری‌ها و برنامه‌های تبلیغاتی تلویزیون حتی در شبکه‌های اجتماعی بارها بارها به گوش ما می‌رسد. بسیاری از ما از این چهار دانه گیاهی استفاده می‌کنیم و شفای شگفت‌انگیز بیماری‌مان را پیدا می‌کنیم بدون اینکه از خواص کامل آنها بدانیم؛ بنابراین برایمان این سؤالات پیش میاید که اصلاً چهار تخم چیست؛ ترکیبات چهارتخمه و اجزای تشکیل‌دهنده آن کدام‌اند؛ چه خواصی دارد و کاربردهای چهار تخمه چیست. در این مقاله درباره تمام این موضوعات صحبت شده است. در خواندن این مقاله با تیم 7 ادویه همراه باشید؛ تا جواب سؤالات خودتان را به دست بیاورید. در خواندن این مقاله با ما همراه باشید. در صورت تمایل برای دسترسی آسان به محصولات هفت ادویه و فروشنده آن، اینستاگرام ما را دنبال کنید.
چهارتخم چیست؟
چهار تخم ترکیبی است که از چهار دانه قدومه، بارهنگ، به دانه و سپستان تشکیل شده است. با جوشاندن یا خیساندن ترکیبات چهارتخمه در آب به حالت لعاب و ضمع درمی‌آید. در واقع این محصول دارای موسیلاژ یا لیزاب محسوب می‌شود؛ چون موسیلاژ سرشار از پلی‌ساکارید است که در لمس کردن با آب به ژله‌مانند تبدیل می‌شود. از نظر طبیعت چهار تخمه سرد است. به دلیل داشتن لعاب فراوان این چهار دانه دارای خواص بی‌نظیری برای درمان گلو، نرم‌کننده سینه و خلط‌آور در بیماری‌های ریه و سرماخوردگی است. از دیرباز مردم آن را به‌عنوان بهترین درمان گیاهی این قبیل بیماری‌ها می‌دانستند.
ترکیبات چهار تخم
چهار تخم ترکیبی از قدومه، سپستان، بارهنگ و به دانه ساخته می‌شود. این دانه‌های گیاهی ترکیبی دارای خواص بی‌نظیری برای سرماخوردگی و سرفه و خلط‌آور است. ولی هرکدام از این ترکیبات نام‌برده‌شده خواص خود را نیز دارد. طبع و طعم هرکدام از دانه‌های آنها متفاوت است. در ادامه به ارائه توضیحات کاملی در هرکدام از ترکیبات چهارتخمه می‌پردازیم.
قدومه
قدومه دانه گیاه از خانواده شب بو است و در استان کهگیلویه و بویراحمد بیشتر کاشت می‌شود. در مناطق مختلف ایران به آن دانه تودری، توذریج، بذر الخمخم، بذر الهوه و قصیصه نیز گفته می‌شود. شکل دانه‌های قدومه عدس مانند، پهن و گرد است ولی از عدس کوچک‌تر است. این دانه معمولاً به رنگ‌های سرخ و زرد و سفید یافت می‌شود. معمولاً دانه‌های گرد و پهن آنها به رنگ خاکستری به‌عنوان داروی گیاهی شناخته می‌شود. از نظر طبع و طبیعت این دانه گرم و تر است.
دانه قدومه دارای خواص بسیاری است. معمولاً برای سرخ کردن رنگ چهره، صاف کردن صدا برای آواز خواندن به کار می‌رود. این دانه‌ها به دلیلی خاصیت موسیلاژی و لعاب‌دار بودن و داشتن طبعی گرم و تر؛ برای درمان سرفه‌های خشک و خونی و نرم کردن سینه بسیار مفید است، اشتها را افزایش می‌دهد.
مخلوط ضماد کوبیده قدومه با آب برای خوابیدن ورم‌های سفت، بسیار تأثیرگذار است. مخلوط آن با عسل و مالیدن روی چشم برای رفع زخم چشم و پاک‌کردن چرک مفید است.
بارهنگ
بارهنگ، دانه گیاهی و از مهمترین ترکیبات چهارتخمه است. در عربی به آن الحمل کبیر می‌گویند. بارهنگ دارای طبعی سرد و خشک است. تخم بارهنگ خواص زیادی دارد. برای درمان بیماری سل و بیماری آسم مناسب است. این تخم اگر در آب خیسانده شود، لعاب تولید کرده که برای نرم کردن سینه، درمان تب تعریق، رماتیسم، اسهال خونی و رفع اختلالات کلیه بسیار مفید است.
سپستان
سپستان نوعی میوه درختی از خانواده گاوزبان است. در مناطق و گونه‌های مختلف به آنها سبستان، سجبستان، دبق، مخیطا و اطباء الکلبه نیز گفته می‌شود. گیاه سپستان از جنس cordia است که در طب سنتی به‌عنوان دارویی کاربرد دارند. شکل میوه سپستان به حالت تخم‌مرغی و به‌اندازه یک آلو است. رنگ این نوع میوه بعد از رسیدن سیاه می‌شود. درون میوه سپستان شیره‌ای زردرنگ، لزج و چسبنده و شیرین است. طبیعت میوه سپستان سرد و تر بوده است.
پستان از گیاهان پرخاصیت است. برای رفع ناراحتی‌های مجاری ادرار و یبوست، ضد کرم و انگل معده و دستگاه گوارش مناسب است. به درمان دردهای کولیک یا قولنج در روده‌ها، راحتی هضم غذا و درمان بیماری صفرا کمک می‌کند. رفع التهاب پوست، خوابیدن ورم‌های پوستی، رفع خشن و گرفتگی صدا برای آواز خواندن، درمان سرفه گرم و خشک و نرم‌کننده سینه از خواص معروف گیاه سپستان است. برای تسکین درد و التهاب جراحت‌ها از له و خرد شده برگ‌های گیاه سپستان استفاده می‌کنند.
توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد سپستان برای معده عوارض دارد. کبد را تضعیف می‌کند. بهتر است افرادی که طبع سردی دارند، این گیاه به همراه برگ گل سرخ یا عناب مصرف نمود.
دانه به
دانه به، دانه گیاهی از گیاهان خانواده گل رز است. این دانه به رنگ قهوه‌ای درون گیاه یافت می‌شود. مواد سمی موجود در مغز این دانه، گلوکوزید آمیگدالین نام دارد. از مغز این دانه حدود 15 الی 19 درصد روغن تولید می‌کند. از نظر طبیعت به دانه سرد و تر است.
به دانه مثل دانه‌های دیگر خواص خود را دارد. برای بهبود زخم‌ها و سوختگی پوست مفید است و به درمان بسیاری از بیماری‌های تنفسی کمک می‌کند. ماده موجود در به دانه که اثر نرم‌کنندگی دارد، بهترین راه برای درمان سرفه است.
برای مصرف دانه به کافی است این دانه‌ها را در آب بخیسانید تا لعاب‌دار شود. پس آب لعاب‌دار شده را بنوشانید یا می‌توانید دانه‌ها را در دهان گذاشته و بمکید.
کاربردهای چهار تخم
چهار تخمه به علت داشتن مواد ترکیبی کاربردهای زیادی دارد. در کشور ایران مصرف آن بسیار رایج است. به دلایل مختلف جهت پایین آوردن قیمت، درمان بیماری‌های دیگر، محصولات دیگر را با چهار تخمه مخلوط می‌کنند. چهار تخم از پرکاربردترین داروهای سنتی توسط پزشکان قدیم، بزرگان، مادربزرگان است. در حال حاضر کاربردهای چهار تخم در ساخت شربت، دمنوش و برای داروسازی و درمان‌های خانگی به چشم می‌آید. چهار تخم به علت داشتن موسیلاژ و لعاب‌دار، در تولید ژله سازی آرایشی، بهداشتی، دارویی و حتی نوشیدنی‌ها و تزیین ژله در رستوران‌ها و کافه‌ها به کار می‌رود.
چهار تخم یکی از گیاهان دارویی پراستفاده در طب سنتی است. این محصول از ترکیب چهار گیاه دارویی دیگر تهیه شده و خواص تمامی آنها را دارا است. در این مطلب درباره این که چهار تخم از چه ترکیباتی تشکیل شده و کاربرد آن صحبت کردیم. شما می‌توانید محصول چهار تخم اصل را از فروشگاه اینترنتی هفت ادویه تهیه و آن را درب منزل دریافت نمایید. آیا شما تابه‌حال از چهار تخم برای خواص درمانی آن استفاده کرده‌اید؟ آیا از ترکیبات آنها آگاه بودید؟ منتظر شنیدن نظرات شما هستیم.